MRiRW odpowiedziało PZPRZ w sprawie propozycji ustanowienia ceny referencyjnej na zboże z Ukrainy. Z pismem w tej sprawie Związek zwrócił się do resortu rolnictwa w połowie lutego 2024 r.
„W odpowiedzi na Pana pismo (znak: L.Dz.1.02.2024), w sprawie importu zboża z Ukrainy oraz wprowadzenia ceny referencyjnej Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przypomina, że od połowy kwietnia 2023 r. obowiązuje zakaz importu do Polski m.in. pszenicy i kukurydzy, tj. zbóż, które przed wprowadzeniem tego zakazu napływały do naszego kraju z tego kierunku w największych ilościach, powodując zakłócenia na rynku. Zakaz ten obowiązuje bezterminowo. Dozwolony jest natomiast tranzyt tych produktów przez Polskę pod warunkiem, że zakończy się w polskich portach bądź poza granicami RP.
Zgodnie z informacją z Krajowej Administracji Skarbowej w odniesieniu do towarów przejeżdżających tranzytem przez Polskę, KAS prowadzi działania związane z zabezpieczeniem trasy przewozu i samego towaru do momentu jego dostarczenia do miejsca zakończenia procedury tranzytu i uzyskania pewności, że transport opuścił granice kraju.
Od momentu wprowadzenia zakazu przywozu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej produktów rolnych pochodzących z terytorium Ukrainy, organy celne nie stwierdziły, aby towary te zostały dopuszczone do obrotu na terytorium kraju.
W kwestii wprowadzenia ceny referencyjnej informujemy, że krajowa administracja, w tym Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, nie może regulować cen, ponieważ byłoby to niezgodne m.in. z przepisami unijnymi. Poza tym, jeśli stabilizacja rynku miałaby polegać na utrzymaniu wysokich cen zbóż i rzepaku na rynku krajowym, w sytuacji spadku cen na rynkach międzynarodowych, to taka stabilizacja doprowadziłaby do załamania eksportu ww. produktów z Polski i braku możliwości upłynnienia nadwyżek z uwagi na to, że polskie produkty nie byłyby konkurencyjne cenowo na rynku europejskim i światowym. Nastąpiłoby także zwiększenie przywozu zbóż i rzepaku do Polski, ponieważ produkty te na całym świecie byłyby tańsze niż w Polsce.
Trzeba też pamiętać, że wprowadzenie kolejnych jednostronnych działań ograniczających import z Ukrainy bez zgody Komisji Europejskiej wiąże się z ryzykiem wszczęcia przez Komisję Europejską procedury naruszeniowej wobec Polski. Poza tym działania takie mogą również wywołać działania retaliacyjne (formalne lub nieformalne) ze strony Ukrainy w postaci objęcia importu z Polski restrykcjami. Retaliacje mogą dotyczyć towarów, które są istotne dla naszego eksportu na Ukrainę (np. produkty mleczarskie).
Dlatego też MRiRW prowadzi dialog ze stroną ukraińską zarówno na poziomie technicznym jak i politycznym, a także z udziałem producentów rolnych, na temat zasad handlu wrażliwymi produktami rolnymi. Dialog nakierowany jest na rozwiązanie bieżących problemów. W wyniku uzgodnień ze stroną ukraińską m.in. doprowadzono do sukcesywnego zmniejszania tranzytu najbardziej wrażliwych ukraińskich produktów (pszenicy, kukurydzy i rzepaku) przez terytorium Polski, czego oczekiwali protestujący rolnicy. W kwietniu br. tranzyt pszenicy, kukurydzy i rzepaku zmniejszył się 2-krotnie w stosunku do tranzytu w II połowie 2023 r. i wyniósł ok. 160 tys. ton, tym samym poziom tranzytu zbliżył się do poziomu sprzed wybuchu wojny na Ukrainie.
Niemniej jednak rozumiejąc trudną sytuację rolników wynikającą z niskich cen zbóż oraz nieprzewidywalności na rynku w związku z wojną na Ukrainie, w dniu 25 kwietnia 2024 r. Rada Ministrów przyjęła rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu i sposobów realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (poz. 657), zgodnie z którym w 2024 r. ARiMR udzieli pomocy rolnikom w związku ze sprzedażą niektórych zbóż. Stawki pomocy wyniosą w przypadku sprzedaży zbóż w okresie:
od dnia 1 stycznia do dnia 10 marca 2024 r.:
- 1 080 zł/ha powierzchni upraw pszenicy;
- 740 zł/ha powierzchni upraw żyta, jęczmienia, pszenżyta lub mieszanek zbożowych;
od dnia 11 marca do dnia 31 maja 2024 r.:
- 1 620 zł/ha powierzchni upraw pszenicy;
- 1 110 zł/ha powierzchni upraw żyta, jęczmienia, pszenżyta lub mieszanek zbożowych.
Ponadto na wsparcie rolników, którzy w 2023 r. uprawiali kukurydzę przeznaczono 1mld zł. Wnioski o wsparcie przyjmowane były od 22 do 29 lutego br.
Podpisano:
Waldemar Guba, dyrektor Departamentu Rynków Rolnych i Transformacji Energetycznej Obszarów Wiejskich w MRiRW.