PZPRZ otrzymał odpowiedź z resortu rolnictwa na pismo wystosowane w połowie sierpnia w sprawie odstępstwa od zakazu produkcji na ugorach oraz od obowiązku zmianowania upraw w 2023 r.
Szanowny Panie Prezesie,
w odpowiedzi na pismo z dnia 12 sierpnia br., znak L.Dz. 45/2022, przekazuję poniższe informacje.
W pierwszej kolejności pragnę zwrócić uwagę, że co do zasady w nowym okresie programowania, przepisy unijne (1) przewidują, że rolnicy będą zobowiązani do przestrzegania wymogów warunkowości (połączenie obecnych wymogów zazielenienia i zasady wzajemnej zgodności), w tym również dotyczących ugorów i zmianowania upraw.
W Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 (PS WPR 2023- 2027) kwestie te zostały uwzględnione w ramach norm dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska (DKR), tj. w normie DKR 7 i DKR 8. Biorąc jednak pod uwagę trudną sytuację na Ukrainie i konieczność zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego, na forum UE prowadzone były prace mające na celu dostosowanie przepisów do istniejącej sytuacji. W pracach tych Polska popierana przez inne państwa członkowskie, dążyła do tego, aby normy ograniczające produkcję nie były stosowane, a bezpieczeństwo żywnościowe było traktowane priorytetowo.
Wynikiem tych prac jest rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2022/1317 z dnia 27 lipca 2022 r. (2), które umożliwiło państwom członkowskim wprowadzenie czasowego odstępstwa od stosowania tych dwóch ww. norm DKR w ramach nowej warunkowości.
Polska podjęła decyzję o skorzystaniu z tej derogacji w pełnym zakresie, o czym w dniu 12 sierpnia br., zgodnie z przepisami ww. rozporządzenia poinformowała Komisję Europejską. Niezwłocznie po podjęciu ww. decyzji na stronie internetowej MRiRW został zamieszczony stosowny komunikat oraz poinformowana została Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, jako podmiot wdrażający. Ponadto ośrodki doradztwa rolniczego zostały poproszone o rozpowszechnianie wśród rolników informacji o przewidzianym odstępstwie.
Odnosząc się z kolei do przedstawionej przez Pana w piśmie uwagi wskazującej, że ze względu na niedostateczne poinformowanie rolników nie mogli oni skorzystać z możliwości zastosowania odstępstwa w ramach EFA (z którego można było skorzystać w tym roku), pragnę zauważyć, że odstępstwo to miało zastosowane jedynie w odniesieniu do rolników, których ten obowiązek dotyczył, czyli posiadających gospodarstwa o powierzchni ponad 15 ha. Tych gospodarstw jest w Polsce ok. 134 tys. W tym kontekście pragnę zwrócić uwagę na dane za 2021 rok, z których wynika, że spośród 134 413 rolników, którzy podlegali obowiązkowi EFA, tylko 18 842 realizowało ten obowiązek ugorami. Porównując tę wartość z liczbą rolników, którzy w 2022 r. zadeklarowali „ugór z uprawą” (czyli tych, którzy skorzystali z odstępstwa) – których zgodnie z danymi ARiMR było ponad 12,2 tys. – widoczne jest, że zdecydowana większość rolników, którzy w 2021 roku obowiązek EFA realizowali ugorami, w roku 2022 zadeklarowała „ugór z uprawą”. Dlatego też wydaje się, że porównywanie liczby rolników, którzy skorzystali z odstępstwa z całkowitą liczbą rolników w Polsce (a więc również tych, których to odstępstwo nie dotyczyło) nie jest zasadne.
podpisane: Krzysztof Ciecióra, podsekretarz stanu w MRiRW